Toplum yaşamında meydana gelen olaylar ceza hukukuna aykırılık oluşturabilir. Toplum düzenini bozan, kanunla yasaklanan ceza ve güvenlik tedbirlerine bağlanmış olan fiiller suç oluşturur. Ceza hukukunun temel amacı toplumun huzuru, barışı, refahını sağlamak, kişi hak ve özgürlüklerini güvence altına almak, kamu düzenini ve kamu güvenliğini korumak, suç işlenmesini önlemektir.
Suç; toplum düzeninin kurulması ve bu düzenin sağlıklı bir şekilde sürekliliğinin sağlanması amacı ile kanunda düzenlenen, haksız eyleme sebep olan insan davranışlarıdır. Ceza ise; kanunda suç olarak kabul edilen eylemlere karşı uygulanan yaptırımdır. Ceza hukuku ilkelerinden biri de “kanunsuz suç olmaz” ilkesi olup yasalar tarafından suç sayılmayan hiçbir eyleme karşı yaptırım uygulanamayacaktır.
Ceza hukukuna hakim olan ilkeleri aşağıdaki şekilde sınırlamak mümkündür;
- Suçların ve cezaların kanuniliği ilkesi
- Kıyas yasağı ilkesi
- Aleyhe kanunun geçmişe yürüme yasağı ilkesi
- Belirlilik ilkesi
- Cezaların şahsiliği ilkesi
- İdarenin düzenleyici işlemleri ile suç ve ceza oluşturma yasağı ilkesi
- Eşitlik ilkesi
- Aynı fiilden dolayı iki kez yargılama yasağı ilkesi
Kanunda suç olarak düzenlenmiş bir eylemin gerçekleşmesiyle, ceza muhakemesi başlayacak olup soruşturma ve kovuşturma aşamalarına geçilecektir. Ceza hukuku ile kamu düzeni, kişi hak ve hürriyetleri, devletin genel güvenliği korunmaktadır.
