İdare Hukuku

İdare hukuku, bireylerin devlet ve devletin ilgili idari kurumları ile yaşamış olduğu hukuki uyuşmazlıklarda; idarenin üstün yetkisine karşılık bireyin hak ve özgürlüklerinin korunması amacını güden hukuk dalıdır. İdare hukuku alanına giren konular; genellikle idarenin vatandaşlar aleyhine tesis etmiş olduğu idari işlemlere karşı açılan iptal davaları ile idarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklanan maddi ve manevi zararların tazmini amacıyla açılan tam yargı davalarıdır. Bunun yanında kamulaştırma davaları ile idari sözleşmelerden doğan davalar da idare hukukunun alanına giren diğer dava türleridir.

İptal davası, taraflardan birinin idare olduğu ve konusunun idare hukukundan doğan işlem ve eylemlerin oluşturduğu davadır. İptal davası idarenin hukuka uygun davranmasını sağlamaktadır. İptal davası objektif niteliktedir. Tarafların subjektif durumları değil, dava konusu işlemin hukuk sistemine, objektif hukuk kurallarına uygun olup olmadığını araştırmaktadır. İptal davasının konusunu idari işlemler oluşturur. İki taraflı hukuki işlem olan idari sözleşmeler, kural olarak iptal davasına konu olmazlar. İptal davasında, dava konusu işlemin hukuka uygun olup olmadığı tespit edilir. İptal davasında, idari işlemin tamamen veya kısmen hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talep edilir. Bir idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönünden hukuka aykırı olması o işlemin iptalini gerektirir. İptal davası özel kişiler ya da tüzel kişiler tarafından açılabilmektedir.

Tam yargı davalarını idareye karşı açılacak tazminat davaları olarak tanımlamak mümkündür. İdarenin bir eylemi yapmasından veya yapmamasından ya da bir işleminden dolayı zarar gören kişilerin açması gereken davadır. Uğranılan zarar idarenin bir işleminden kaynaklanıyorsa, hem zararın giderilmesi hem de işlemin iptali aynı davada talep edilebilir. Tam yargı davaları; idari işlemlerden, idari sözleşmelerden ve idari eylemlerden doğabilir. Tam yargı davası ile sadece maddi tazminat değil manevi tazminat da talep edilebilir.